บัญชีน่ารู้: การบัญชีสำหรับธุรกิจซื้อขายสินค้า

ธุรกิจซื้อขายสินค้า

ธุรกิจซื้อขายสินค้า มีรายได้จากธุรกรรมซื้อสินค้าแล้วมาขายสินค้าให้กับลูกค้า จะอยู่ในรูปขายปลีก และขายส่ง

การซื้อสินค้า

ในธุรกิจของกิจการที่ขายสินค้ามีกิจกรรม 2 ด้าน คือ ด้านซื้อและด้านขาย ในธุรกิจขนาดเล็กบุคคลคนเดียวจะเป็นผู้ทำการจัดซื้อทั้งหมด แต่ถ้าเป็นกิจการขนาดใหญ่ผู้ที่มีหน้าที่ในการจัดซื้อสินค้าคือฝ่ายจัดซื้อ

ขั้นตอนโดยสังเขปของการจัดซื้อสินค้า มีดังนี้

1. ผู้จัดการของฝ่ายที่ต้องการสินค้าจัดทำใบขอซื้อ ส่งไปให้ฝ่ายจัดซื้อ

2. ฝ่ายจัดซื้อเลือกผู้ขายและจัดทำใบสั่งซื้อ ส่งไปให้ผู้ขาย

3. เมื่อผู้ขายได้รับใบสั่งซื้อ ก็จะจัดส่งสินค้าพร้อมกับใบกำกับสินค้ามาให้แก่ผู้ซื้อ

4. เมื่อสินค้าส่งมาถึงมือผู้ซื้อ ก็ต้องมีการตรวจสอบทั้งปริมาณ คุณภาพ และคูณลักษณะว่าถูกต้องหรือไม่ และจัดทำใบรับสินค้า เพื่อแสดงรายละเอียดของสินค้าที่รับ

ส่วนลดการค้า

ผู้ขายจะตั้งราคาสินค้าที่ขายไว้ในราคาสินค้า หรือในสมุดราคาสินค้าไว้เพียงราคาเดียว แต่เวลาขายจริงจะคิดราคาไม่เท่ากัน ส่วนที่ทำให้ราคาขายของสินค้าไม่เท่ากันของผู้ซื้อแต่ละราย คือ ส่วนลดการค้า

ส่วนลดการค้า หมายถึง จำนวนเงินหรืออัตราร้อยละที่ผู้ขายยอมลดให้ผู้ซื้อจากราคาที่ตั้งไว้

ส่วนลดการค้าเป็นรายการที่ไม่ต้องบันทึกบัญชีทั้งในสมุดบัญชีของผู้ซื้อและผู้ขาย ซึ่งผู้ซื้อจะบันทึกสินค้าที่ซื้อในราคาที่จ่ายเงินจริง

ตัวอย่างที่ 1 ราคาสินค้าตั้งราคาไว้ 20,000 บาท ผู้ขายให้ส่วนลด 10%

ราคาสินค้า 20,000 บาท

หัก ส่วนลดการค้า (20,000 x 10/100) 2,000 บาท

ราคาที่ขายจริง 18,000 บาท

ทางด้านผู้ซื้อจะบันทึกบัญชี ดังนี้

เดบิต ซื้อ 18,000

เครดิต เงินสด 18,000

ทางด้านผู้ขายจะบันทึกบัญชี ดังนี้

เดบิต เงินสด 18,000

เครดิต ขาย 18,000

ตัวอย่างที่ 2 ราคาสินค้าตั้งราคาไว้ 20,000 บาท ผู้ขายให้ส่วนลด 5% และอีก 2%

ราคาสินค้า 20,000 บาท

หัก ส่วนลด 20,000 x 5/100 1,000 บาท

คงเหลือ 19,000 บาท

หัก ส่วนลด 19,000 x 2/100 380 บาท

ราคาที่ขายจริง 18,620 บาท

การส่งคืนสินค้า

สินค้าที่ส่งมาชำรุดเสียหาย ผู้ซื้อก็จะส่งสินค้าเหล่านั้นคืนไป ซึ่งในบางครั้งผู้ขายก็อาจจะส่งสินค้าใหม่มาเปลี่ยน แต่ถ้าผู้ขายไม่ส่งสินค้ามาเปลี่ยนก็จะต้องลดยอดในบัญชีกรณีซื้อขายเป็นเงินเชื่อ หรือคืนเป็นเงินสดในกรณีซื้อขายเป็นเงินสด

ส่วนการบันทึกบัญชี ผู้ซื้อจะบันทึกบัญชีก็ต่อเมื่อได้รับใบลดหนี้หรือใบหักหนี้จากผู้ขายเสียก่อน ใบลดหนี้จะเก็บไว้คู่กับในกำกับสินค้า เมื่อถึงเวลาชำระเงินจะได้นำไปหักจากยอดในใบกำกับสินค้า

แต่ในบางครั้ง การคืนสินค้าหรือขอลดหนี้นั้น ผู้ซื้ออาจจะเป็นผู้จัดทำใบลดหนี้ขึ้นมาแล้วส่งให้ผู้ขายเพื่อขอลดหนี้ แล้วทางผู้ซื้อก็บันทึกบัญชีลดหนี้เลย โดยไม่รอให้ผู้ขายส่งใบลดหนี้มาให้

การส่งคืนสินค้าจะมีผลทำให้ยอดซื้อและยอดหนี้สินของผู้ซื้อลดลง โดยบันทึกในบัญชีส่งคืนและส่วนลด หรือบัญชีสินค้าคงเหลือแล้วแต่วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแต่ละวิธี

ส่วนสดเงินสด

ปกติการขายสินค้าเป็นเงินเชื่อผู้ขายก็มักจะกำหนดระยะเวลาการให้สินเชื่อ ซึ่งอาจจะเป็น 30 วัน 60 วัน หรือ 90 วัน และผู้ขายก็อาจจะกำหนดเงื่อนไขอีกว่า ถ้าลูกหนี้ชำระหนี้ภายในกำหนดที่ให้ไว้ก็จะให้ส่วนลดแก่ลูกหนี้ ส่วนลดนี้เรียกว่าส่วนลดเงินสด ลักษณะของเงื่อนไข มีดังนี้

1/10, n/30 หมายถึง กำหนดชำระเงินตามราคาที่ปรากฏในใบกำกับสินค้าภายใน 30 วันนับจากวันที่ในใบกำกับสินค้า แต่ถ้าหากผู้ซื้อชำระเงินภายใน 10 วัน ก็จะได้ส่วนลด 1%

ส่วนลดเงินสดแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ

1. ส่วนลดรับ เป็นจำนวนเงินที่ผู้ซื้อได้รับจากผู้ขาย กรณีที่ผู้ซื้อชำระหนี้ภายในระยะเวลาที่กำหนดไว้ในเงื่อนไขการชำระเงิน ส่วนลดรับจะเป็นรายการที่ทำให้ต้นทุนสินค้าที่ซื้อมาขายลดลง

2. ส่วนลดจ่าย เป็นจำนวนเงินที่ผู้ขายลดให้แก่ผู้ซื้อ กรณีที่ผู้ซื้อชำระหนี้ภายในระยะเวลาที่กำหนดไว้ในเงื่อนไขการชำระเงิน ส่วนลดจ่ายจะเป็นรายการที่ทำให้รายได้จากการขายสินค้าลดลง

ค่าขนส่ง

ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการขนถ่ายสินค้าที่ซื้อขายกัน ในกรณีซื้อขายสินค้า ผู้ซื้อและผู้ขายจะต้องตกลงกันในเงื่อนไขการซื้อขายเกี่ยวกับการส่งมอบและกรรมสิทธิ์ให้สินค้า ซึ่งในการกำหนดเงื่อนไขต่างกัน ก็จะทำให้ราคาสินค้าที่ตกลงซื้อขายกันมีราคาแตกต่างกันด้วยขึ้นอยู่กับเงื่อนไขในการส่งมอบ

เงื่อนไขในการขาย มีดังนี้

1. FOB Shipping Point หมายถึง กรณีที่ผู้ขายจะรับผิดชอบในการส่งสินค้าไปถึงท่าเรือของผู้ขาย และผู้ซื้อต้องรับผิดชอบค่าขนส่งสินค้าและกรรมสิทธิ์ในสินค้าตั้งแต่ท่าเรือของผู้ขายจนถึงสถานที่ที่ผู้ซื้อกำหนดให้ไปส่ง

2. FOB Destination หมายถึง กรณีที่ผู้ขายจะรับผิดชอบค่าขนส่งและกรรมสิทธิ์ในสินค้าจะไม่โอนไปยังผู้ซื้อจนกว่าจะถึงสถานที่ที่ผู้ซื้อกำหนดให้ไปส่ง

การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับค่าขนส่ง

1. กรณีที่ซื้อขายกันโดยเงื่อนไข FOB Shipping Point

ผู้ซื้อจะบันทึกรายการโดย

เดบิต ค่าขนส่งเข้า xxx

เครดิต เงินสด xxx

ส่วนผู้ขายไม่ต้องบันทึกบัญชี

แต่ถ้าเป็นกรณีที่ผู้ขายจ่ายค่าขนส่งแทนผู้ซื้อไปก่อน

ผู้ซื้อจะบันทึกรายการโดย

เดบิต ค่าขนส่งเข้า xxx

เครดิต เจ้าหนี้การค้า xxx

ผู้ขายจะบันทึกรายการโดย

เดบิต ลูกหนี้การค้า xxx

เครดิต เงินสด xxx

2. กรณีที่ซื้อขายกันโดยเงื่อนไข FOB Destination

ผู้ซื้อไม่ต้องบันทึกบัญชี

ผู้ขายบันทึกบัญชีโดย

เดบิต ค่าขนส่งออก xxx

เครดิต เงินสด xxx

แต่ถ้าเป็นกรณีที่ผู้ซื้อจ่ายค่าขนส่งแทนผู้ขายไปก่อน

ผู้ซื้อจะบันทึกรายการโดย

เดบิต เจ้าหนี้การค้า xxx

เครดิต เงินสด xxx

ผู้ขายบันทึกบัญชีโดย

เดบิต ค่าขนส่งออก xxx

เครดิต ลูกหนี้การค้า xxx

ตัวอย่างที่3 บริษัท โท จำกัด ซื้อสินค้าจากบริษัท เอก จำกัด จำนวน 20,000 บาท มีเงื่อนไขการชำระเงิน 1/10, n/30 FOB Shipping Point บริษัท เอก จ่ายค่าขนส่งแทนบริษัท โท ไปก่อนจำนวน 500 บาท

บริษัท เอก จำกัด

บริษัท โท จำกัด

ตอนขายสินค้า

เดบิต ลูกหนี้การค้า 20,000

เครดิต ขาย 20,000

ตอนจ่ายค่าขนส่งแทนกัน

เดบิต ลูกหนี้การค้า 500

เครดิต เงินสด 500

ตอนชำระและให้ส่วนลด

เดบิต เงินสด 20,300

ส่วนลดจ่าย 200

เครดิต ลูกหนี้การค้า 20,500

ตอนขายสินค้า

เดบิต ซื้อ 20,000

เครดิต เจ้าหนี้การค้า 20,000

ตอนจ่ายค่าขนส่งแทนกัน

เดบิต ค่าขนส่งเข้า 500

เครดิต เจ้าหนี้การค้า 500

ตอนชำระและให้ส่วนลด

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 20,500

เครดิต เงินสด 20,300

ส่วนลดรับ 200

จากผู้อย่างเดิม ถ้าเงื่อนไขในการซื้อขายเป็น 1/10, n/30 FOB Destination โดยบริษัท โท จ่ายค่าขนส่งแทนบริษัท เอก ไปก่อน

บริษัท เอก จำกัด

บริษัท โท จำกัด

ตอนขายสินค้า

เดบิต ลูกหนี้การค้า 20,000

เครดิต ขาย 20,000

ตอนจ่ายค่าขนส่งแทนกัน

เดบิต ค่าขนส่งออก 500

เครดิต ลูกหนี้การค้า 500

ตอนชำระและให้ส่วนลด

เดบิต เงินสด 19,300

ส่วนลดจ่าย 200

เครดิต ลูกหนี้การค้า 19,500

ตอนขายสินค้า

เดบิต ซื้อ 20,000

เครดิต เจ้าหนี้การค้า 20,000

ตอนจ่ายค่าขนส่งแทนกัน

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 500

เครดิต เงินสด 500

ตอนชำระและให้ส่วนลด

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 19,500

เครดิต เงินสด 19,300

ส่วนลดรับ 200

จะเห็นว่าการให้ส่วนลดการค้า จะให้เฉพาะค่าสินค้าเท่านั้น ส่วนค่าขนส่งที่จ่ายแทนกันนั้นไม่คิดส่วนลดให้แก่กัน

รายได้จากการขาย

รายได้หลักของธุรกิจซื้อขายสินค้า คือ รายได้จากการขายสินค้า จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อผู้ขายได้ส่งมอบสินค้าให้ผู้ซื้อแล้ว โดยไม่คำนึงว่าจะได้รับเงินสดแล้วหรือไม่

ตัวอย่างที่ 4 งบกำไรขาดทุนของกิจการซื้อขายสินค้าของร้านสีทอง สำหรับงวด 1 เดือน สิ้นสุดวันที่ 31 มกราคม 25x1 มีดังนี้

ร้านสีทอง

งบกำไรขาดทุน

สำหรับงวด 1 เดือน สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x1

ขาย (2,000 x @ 100) 200,000

หัก ต้นทุนสินค้าขาย (2,000 x @ 60) 120,000

กำไรขั้น ต้น 80,000

หัก ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน (2,000 x @ 30) 60,000

กำไรสุทธิ (2,000 x @ 10) 20,000

การรับคืนสินค้า

เมื่อผู้ขายส่งสินค้าไปให้ผู้ซื้อแล้วในการตรวจรับสินค้าทางผู้ซื้ออาจพบสินค้าที่ส่งไปชำรุดเสียหายอาจผิดขนาด หรือคุณภาพไม่ตรงกับที่ส่งให้ ในบางครั้งผู้ขายก็ต้องเปลี่ยนสินค้า หรืออาจจะไม่ต้องเปลี่ยนแต่ให้ส่วนลดแก่ผู้ซื้อ แต่ถ้าลูกค้าซื้อเป็นเงินสดต้องคืนเงินให้ลูกค้า

การรับคืนสินค้าจะมีผลทำให้ยอดขายและยอดลูกหนี้ลดลง การบันทึกบัญชีจะใช้ใบลดหนี้เป็นหลักฐานในการบันทึกบัญชี โดยบันทึกในบัญชี

รับคืนและส่วนลด

วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือ

วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือของธุรกิจซื้อขายสินค้า อาจทำได้ 2 วิธี คือ

1. การบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method)

2. การบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method)

การบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง

จะบันทึกการรับจ่ายสินค้าอย่างต่อเนื่อง เพื่อแสดงให้เห็นความเคลื่อนไหวของสินค้าอยู่ตลอดเวลา วิธีนี้กิจการจะได้ข้อมูลที่รวดเร็วทันต่อเหตุการณ์เพื่อใช้ในการวางแผนและควบคุมเกี่ยวกับสินค้าคงเหลือ เหมาะกับธุรกิจที่จำหน่ายสินค้าที่มีราคาต่อหน่วยสูง และมีปริมาณน้อย

บัญชีที่สำคัญเกี่ยวกับการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่องได้แก่บัญชีสินค้าคงเหลือ และบัญชีต้นทุนสินค้าขาย

บัญชีสินค้าคงเหลือ เป็นบัญชีประเภทสินทรัพย์หมุนเวียน ตามวิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง ในบัญชีสินค้าคงเหลือจะประกอบด้วย รายละเอียดดังนี้

ด้านเดบิต ประกอบด้วย

1. รายการซื้อสินค้า

2. รายการรับคืนสินค้าจากลูกค้า

3. รายการค่าขนส่งเข้า

ส่วนทางด้านเครดิต ประกอบด้วย

1. รายการต้นทุนสินค้าที่ขายไป

2. รายการส่งคืนสินค้า

3. รายการส่วนลดรับที่ได้รับจากผู้ขาย

ตัวอย่าง บัญชีสินค้าคงเหลือ มีดังนี้

บัญชีสินค้าคงเหลือ

ยกมา xx

ซื้อ xx

รับคืนและส่วนลด xx

ค่าขนส่งเข้า xx

ต้นทุนสินค้าขาย xx

ส่งคืนและส่วนลด xx

ส่วนลดรับ xx

ยกไป xx

บัญชีต้นทุนสินค้าขาย หรือบัญชีต้นทุนขาย เป็นบัญชีประเภทค่าใช้จ่าย ใช้สำหรับบันทึกต้นทุนสินค้าที่ขายออกไปโดยโอนต้นทุนออกจากบัญชีสินค้าคงเหลือไปเป็นค่าใช้จ่าย เพื่อไปจับคู่กับบัญชีขายตามหลักการจับคู่ราบได้กับค่าใช้จ่าย ดังนั้นทุกครั้งที่มีการขายสินค้าจะต้องบันทึกบัญชีต้นทุนสินค้าขายด้วย เช่นเดียวกันถ้ามีการรับคืนสินค้าก็ต้องมีการลดบัญชีต้นทุนสินค้าขายออก ด้านเดบิตของบัญชีต้นทุนสินค้าขายจะบันทึกต้นทุนขายที่เกิดจากรายการขายสินค้า ส่วนทางด้านเครดิตบัญชีต้นทุนสินค้าขายจะบันทึกรายการรับคืนสินค้า

ตัวอย่าง บัญชีต้นทุนสินค้าขาย มีดังนี้

บัญชีต้นทุนสินค้าขาย

ขาย xx

รับคืนและส่วนลด xx

ตัวอย่างที่ 5 การบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง

1. เมื่อซื้อสินค้า

วันที่ 1 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลวงซื้อวิทยุ 10 เครื่อง ราคาเครื่องละ 3,000 บาท จากบริษัท สากลการค้า จำกัด เป็นเงินเชื่อ เงื่อนไข 1/10, n/30 การบันทึกบัญชีมีดังนี้

เดบิต สินค้าคงเหลือ xxx

เครดิต เจ้าหนี้การค้า xxx

บัญชีสินค้าคงเหลือ เป็นบัญชีประเภทสินทรัพย์อยู่ในหมวดสินทรัพย์หมุนเวียน

2. ค่าขนส่ง

จากตัวอย่าง เมื่อวันที่ 1 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลวงจ่ายค่าขนส่งในการซื้อสินค้าจำนวน 500 บาท

เดบิต สินค้าคงเหลือ xxx

เครดิต เงินสด xxx

การจ่ายค่าขนส่งนั้นจะบันทึกบัญชีเข้าบัญชีสินค้าคงเหลือ ทำให้ต้นทุนของสินค้าคงเหลือเพิ่มขึ้น

3. การส่งคืนสินค้าและจำนวนที่ได้ลด

วันที่ 3 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลวงส่งวิทยุที่ซื้อมา 1 เครื่องคืนให้แก่ผู้ขายเนื่องจากชำรุด

เดบิต เจ้าหนี้การค้า xxx

เครดิต สินค้าคงเหลือ xxx

กรณีที่กิจการส่งคืนสินค้าให้แก่ผู้ขายจะทำให้หนี้สินและสินค้าคงเหลือมียอดลดลง

4. การจ่ายชำระหนี้ และได้รับส่วนลดเงินสด

วันที่ 11 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลวงชำระหนี้ให้แก่ บริษัท สากล การค้าจำกัด ทั้งหมด ซึ่งกรณีนี้ร้านบัวหลวงชำระหนี้ภายใน 10 วันตามเงื่อนไข ได้รับส่วนลดเงินสด

การคำนวณหาส่วนลดเงินสด

ซื้อสินค้า 30,000

หัก ส่งคืน 3,000

เหลือคงค้าง 27,000

หัก ส่วนลดรับ 1% 270

จำนวนเงินที่ต้องชำระ 26,730

บันทึกบัญชีดังนี้

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 27,000

เครดิต เงินสด 26,730

สินค้าคงเหลือ 270

กิจการชำระหนี้ภายในกำหนดและได้รับส่วนลดจากผู้ขายจะทำให้ต้นทุนสินค้าลดลง แต่ถ้ากรณีกิจการไม่ชำระหนี้ตามกำหนดที่ได้ส่วนลดก็จะต้องชำระหนี้เต็มจำนวน

5. การขายสินค้า

วันที่ 16 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลวง ขายวิทยุให้แก่ลูกค้า 3 เครื่องเป็นเงิน 12,000 บาท เงื่อนไข 1/10,n/30 สินค้ามีต้นทุน 9,000 บาท

เดบิต ลูกหนี้การค้า 12,000

เครดิต ขาย 12,000

เดบิต ต้นทุนสินค้าขาย 9,000

เครดิต สินค้าคงเหลือ 9,000

เมื่อกิจการใช้วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง ทุกครั้งที่มีการขายสินค้าจะต้องมีการบันทึกบัญชี 2 คู่ โดยคู่แรกจะบันทึกเกี่ยวกับรายได้คือค่าขาย ส่วนคู่ที่ 2 จะเป็นการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือทางด้านเครดิตเป็นการลดยอดสินค้า และเดบิตบัญชีต้นทุนสินค้าขายซึ่งเป็นบัญชีค่าใช้จ่าย สำหรับกรณีที่กิจการใช้สมุดรายวันเฉพาะในการบันทึกบัญชี การบันทึกต้นทุนสินค้าขายอาจจะบันทึกเดือนละครั้ง โดยบันทึกในสมุดรายวันทั่วไป

6. การรับคืนสินค้าและจำนวนที่ลดให้

วันที่ 20 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลวงได้รับใบลดหนี้จากลูกค้าที่ซื้อวิทยุ เป็นเงินเชื่อในวันที่ 16 กันยายน จำนวน 1 เครื่อง

เดบิต รับคืนและส่วนลด 4,000

เครดิต ลูกหนี้การค้า 4,000

เดบิต สินค้าคงเหลือ 3,000

เครดิต ต้นทุนสินค้าขาย 3,000

ต้องบันทึกบัญชี 2 คู่ โดยคู่แรกเป็นการบันทึกรายการลดยอดขาย โดยบันทึกเดบิตบัญชีรับคืนและส่วนลด และเครดิตบัญชีลูกหนี้การค้า แต่ถ้ากิจการขายสินค้าเป็นเงินสด เวลารับคืนก็คืนเงินสดให้แก่ลูกค้า ส่วนคู่ที่ 2 จะเป็นการบันทึกบัญชีสินค้าที่รับคืนมา

บัญชีรับคืนและส่วนลด เป็นบัญชีประเภทบัญชีปรับมูลค่าขาย จะนำไปแสดงโดยตัดยอดบัญชีขายเพื่อนำไปคำนวณหายอดขายสุทธิ

7. การจ่ายค่าขนส่งในการขาย

วันที่ 17 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลาวงจ่ายค่าขนส่งในการขาย 400 บาท

เดบิต ค่าขนส่งออก 400

เครดิต เงินสด 400

บัญชีค่าขนส่งออกเป็นบัญชีค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน จึงไม่นำไปรวมเป็นส่วนหนึ่งของต้นทุนสินค้าขาย

8. การรับชำระหนี้ค่าสินค้าและให้ส่วนลดเงินสด

วันที่ 26 กันยายน 25x2 ร้านบัวหลวง ได้รับชำระหนี้จากลูกค้าที่ซื้อสินค้าเมื่อวันที่ 16 กันยายน ทั้งจำนวน ภายในกำหนดเวลา และได้ให้ส่วนลดแก่ลูกค้า

การคำนวณส่วนลดจ่าย

ขาย 12,000

หัก รับคืน 4,000

คงเหลือ 8,000

หัก ส่วนลดจ่าย 1% 80

จำนวนเงินที่จะได้รับ 7,920

บันทึกบัญชีดังนี้

เดบิต เงินสด 7,920

ส่วนลดจ่าย 80

เครดิต ลูกหนี้การค้า 8,000

บัญชีส่วนลดจ่ายเป็นบัญชีประเภทบัญชีปรับมูลค่าขาย

9. การนำสินค้าไปใช้ส่วนตัว

วันที่ 28 กันยายน 25x2 น.ส.บัว เจ้าของกิจการได้นำวิทยุ 1 เครื่องไปใช้ส่วนตัว

เดบิต เงินถอน น.ส.บัว 3,000

เครดิต สินค้าคงเหลือ 3,000

การผ่านบัญชีจากสมุดรายวันทั่วไปยังบัญชีแยกประเภททั่วไปของบัญชีสินค้าคงเหลือ และบัญชีต้นทุนสินค้าขาย เป็นดังนี้

สินค้าคงเหลือ

25x2

ก.ย. 1 ยกมา 8,000

เจ้าหนี้การค้า 30,000

เงินสด 500

20 ต้นทุนสินค้าขาย 3,000

41,500

ต.ค. 1 ยกมา 26,230

25x2

ก.ย. 3 เจ้าหนี้การค้า 3,000

11 เจ้าหนี้การค้า 270

16 ต้นทุนสินค้าขาย 9,000

28 เงินถอน น.ส.บัว 3,000

30 ยกไป 26,230

41,500

ต้นทุนสินค้าขาย

25x2

ก.ย. 16 สินค้าคงเหลือ 6,000

25x2

ก.ย. 20 สินค้าคงเหลือ 3,000

การบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด

เป็นวิธีการบันทึกบัญชีที่ไม่บันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือและบัญชีต้นทุนสินค้าขายในขณะที่มีการซื้อขายสินค้าจนกว่าจะถึงวันสิ้นงวดบัญชี ตามวิธีนี้บัญชีสินค้าคงเหลือจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงในระหว่างงวด และบัญชีต้นทุนสินค้าขายก็จะไม่มีการบันทึกตอนที่ขายสินค้าทุกครั้ง และในวันสิ้นงวดกิจการจำเป็นที่จะต้องมีการตรวจนับสินค้าในวันสิ้นงวดเพื่อบันทึกในบัญชีสินค้าคงเหลือ และใช้ในการคำนวณต้นทุนสินค้าที่ขายไป

บัญชีที่ต้องบันทึกแทนบัญชีสินค้าคงเหลือและบัญชีต้นทุนสินค้าขาย คือ บัญชีซื้อ บัญชีค่าขนส่งเข้า บัญชีส่งคืนและส่วนลดบัญชีส่วนลดรับ

ธุรกิจที่เหมาะกับการบันทึกบัญชีวิธีนี้คือ ธุรกิจที่จำนวนสินค้าราคาต่อหน่วยค่อนข้างต่ำและขายเป็นจำนวนมาก

บัญชีสินค้าคงเหลือตามวิธีบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด จะแสดงเฉพาะสินค้าคงเหลือยกมาจากงวดก่อนเท่านั้น ในระหว่างงวดจะไม่มีการบันทึกบัญชี

สินค้าคงเหลือ

25x2

ก.ย. 1 ยกมา 8,000

ส่วนต้นทุนสินค้าขายในวิธีนี้ ไม่ได้บันทึกบัญชีต้นทุนของทุกครั้ง ดังนั้นหากต้องการทราบว่าต้นทุนสินค้าขายเท่ากับเท่าใด คำนวณหาได้ดังนี้

ต้นทุนสินค้าขาย :

สินค้าคงเหลือต้นงวด xx

บวก ซื้อ xx

หัก ส่งคืนและส่วนลด xx

ส่วนลดรับ xx xx

ซื้อสุทธิ xx

บวก ค่าขนส่งเข้า xx

ต้นทุนซื้อระหว่างงวด xx

ต้นทุนสินค้าที่มีไว้เพื่อขาย xx

หัก สินค้าคงเหลือปลายงวด xx

ต้นทุนสินค้าขาย xx

หรือ ต้นทุนสินค้าขาย = สินค้าคงเหลือต้นงวด + ซื้อ + ค่าขนส่งเข้า – ส่งคืนและส่วนลด – ส่วนลดรับ – สินค้าคงเหลือปลายงวด

ตัวอย่างที่ 6 การบันทึกสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด (จากตัวอย่างเดิม)

1. เมื่อซื้อสินค้า

เดบิต ซื้อ 30,000

เครดิต เจ้าหนี้การค้า 30,000

วิธีนี้จะบันทึกบัญชีซื้อแทนบัญชีสินค้าคงเหลือ บัญชีซื้อเป็นบัญชีชั่วคราวประเภทค่าใช้จ่าย และเป็นบัญชีหนึ่งที่ใช้คำนวณต้นทุนสินค้าขาย ส่วนการซื้อสินทรัพย์อื่นๆ จะไม่บันทึกในบัญชีนี้ แต่จะบันทึกบัญชีสินทรัพย์นั้นโดยตรง

2. ค่าขนส่งเข้า

เดบิต ค่าขนส่งเข้า 500

เครดิต เงินสด 500

บัญชีค่าขนส่งเข้าเป็นบัญชีค่าใช้จ่าย และเป็นบัญชีหนึ่งที่จะต้องนำไปคำนวณต้นทุนสินค้าขาย

3. การส่งคืนสินค้าและจำนวนที่ได้ลด

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 3,000

เครดิต ส่งคืนและส่วนลด 3,000

บัญชีส่งคืนและส่วนลด เป็นบัญชีประเภทบัญชีปรับมูลค่าบัญชีซื้อ เป็นบัญชีหักจากบัญชีซื้อเพื่อลดยอดของบัญชีซื้อ ในการคำนวณหายอดซื้อสุทธิของกิจการ

4. การจ่ายชำระหนี้และได้รับส่วนลด

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 27,000

เครดิต เงินสด 26,730

ส่วนลดรับ 270

บัญชีส่วนลดรับเป็นบัญชีประเภทปรับมูลค่าบัญชีซื้อ และจะนำบัญชีนี้ไปหักจากบัญชีซื้อเพื่อลดยอดบัญชีซื้อในการคำนวณหายอดซื้อสุทธิ

ซื้อ 30,000

หัก ส่งคืนและส่วนลด 3,000

ส่วนลดรับ 270 3,270

ซื้อสุทธิ 26,730

5. การขายสินค้า

เดบิต ลูกหนี้การค้า 12,000

เครดิต ขาย 12,000

วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวดนั้นจะไม่ต้องบันทึกต้นทุนสินค้าขายในตอนขาย

6. รับคืนและส่วนลด

เดบิต รับคืนและส่วนลด 4,000

เครดิต ลูกหนี้การค้า 4,000

วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือตามวิธีนี้ จะไม่มีการบันทึกต้นทุนสินค้าขาย และสอนค้าคงเหลือในตอนรับคืนสินค้า

7. จ่ายค่าขนส่งในการขาย

เดบิต ค่าขนส่งออก 400

เครดิต เงินสด 400

บัญชีค่าขนส่งออกเป็นบัญชีค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน

8. การรับชำระหนี้และให้ส่วนลดจ่าย

เดบิต เงินสด 7,920

ส่วนลดจ่าย 80

เครดิต ลูกหนี้การค้า 8,000

บัญชีส่วนลดจ่าย เป็นบัญชีปรับมูลค่าขาย

9. การนำสินค้าไปใช้ส่วนตัว

เดบิต เงินถอน - น.ส.บัว 3,000

เครดิต ซื้อ 3,000

การคำนวณหาต้นทุนสินค้าขาย

ร้านบัวหลวง มีสินค้าคงเหลือยกมา จำนวน 8,000 บาท และสินค้าคงเหลือปลายงวดตรวจนับได้และตีราคาได้จำนวน 26,230 บาท การคำนวณหาต้นทุนสินค้าขายได้ดังนี้

สินค้าคงเหลือต้นงวด 8,000

บวก ซื้อ (30,000 - 3,000) 27,000

หัก ส่งคืนและส่วนลด 3,000

ส่วนลดรับ 270 3,270

ซื้อสุทธิ 23,730

บวก ค่าขนส่งเข้า 500

ต้นทุนซื้อระหว่างงวด 24,230

ต้นทุนสินค้าที่มีไว้เพื่อขาย 32,230

หัก สินค้าคงเหลือปลายงวด 26,230

ต้นทุนสินค้าขาย 6,000

การเปรียบเทียบการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือทั้ง 2 วิธี

การบันทึกบัญชีสินค้าแบบต่อเนื่อง	การบันทึกบัญชีสินค้าแบบสิ้นงวด
ก.ย. 1 สินค้าคงเหลือ 30,000 เจ้าหนี้การค้า 30,000 ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อ	ก.ย. 1 ซื้อ 30,000 เจ้าหนี้การค้า 30,000 ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อ
1 สินค้าคงเหลือ 500 เงินสด 500 จ่ายค่าขนส่งในการซื้อสินค้า	1 ค่าขนส่งเข้า 500 เงินสด 500 จ่ายค่าขนส่งในการซื้อสินค้า
3 เจ้าหนี้การค้า 3,000 สินค้าคงเหลือ 3,000 ส่งคืนสินค้าที่ชำรุด	3 เจ้าหนี้การค้า 3,000 ส่งคืนและส่วนลด 3,000 ส่งคืนสินค้าที่ชำรุด
11 เจ้าหนี้การค้า 27,000 เงินสด 26,730 สินค้าคงเหลือ 270 จ่ายชำระหนี้ค่าสินค้าและได้ส่วนลดรับ	11 เจ้าหนี้การค้า 27,000 เงินสด 26,730 ส่วนลดรับ 270 จ่ายชำระหนี้ค่าสินค้าและได้ส่วนลดรับ
16 ลูกหนี้การค้า 12,000 ขาย 12,000 ขายสินค้าเป็นเงินเชื่อ	16 ลูกหนี้การค้า 12,000 ขาย 12,000 ขายสินค้าเป็นเงินเชื่อ
ต้นทุนสินค้าขาย 9,000 สินค้าคงเหลือ 9,000 บันทึกต้นทุนสินค้าขาย	ไม่บนทึกบัญชี
20 รับคืนและส่วนลด 4,000 ลูกหนี้การค้า 4,000 รับคืนสินค้าที่ขายเป็นเงินเชื่อ	20 รับคืนและส่วนลด 4,000 ลูกหนี้การค้า 4,000 รับคืนสินค้าที่ขายเป็นเงินเชื่อ
สินค้าคงเหลือ 4,000 ต้นทุนสินค้าขาย 4,000 บันทึกรับคืนสินค้าและลดต้นทุนสินค้าขาย	ไม่บนทึกบัญชี
17 ค่าขนส่งออก 400 เงินสด 400 จ่ายค่าขนส่งสินค้าที่ขาย	17 ค่าขนส่งออก 400 เงินสด 400 จ่ายค่าขนส่งสินค้าที่ขาย
26 เงินสด 7,920 ส่วนลดจ่าย 80 ลูกหนี้การค้า 8,000 รับชำระหนี้จากลูกค้าและให้ส่วนลด	26 เงินสด 7,920 ส่วนลดจ่าย 80 ลูกหนี้การค้า 8,000 รับชำระหนี้จากลูกค้าและให้ส่วนลด
28 เงินถอน - น.ส.บัว 3,000 สินค้าคงเหลือ 3,000 เจ้าของกิจการนำสินค้าไปใช้ส่วนตัว	28 เงินถอน - น.ส.บัว 3,000 ซื้อ 3,000 เจ้าของกิจการนำสินค้าไปใช้ส่วนตัว

การบันทึกบัญชีกรณีกิจการที่จดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม

ธุรกิจที่จดทะเบียนอยู่ในระบบภาษีมูลค่าเพิ่มจะต้องเรียกเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม (ภาษีขาย) จากผู้ซื้อทุกครั้งที่มีการขายสินค้า

ส่วนในการซื้อสินค้า ถ้าซื้อสินค้าจากผู้ขายที่จดทะเบียนในระบบภาษีมูลค่าเพิ่ม ธุรกิจจะต้องชำระภาษีซื้อแล้วได้ใบกำกับภาษี

การบันทึกบัญชี มีดังนี้

1. การซื้อสินค้า

วันที่ 1 สิงหาคม 25x3 บริษัท ออดิโอ จำกัด ซื้อสินค้าจากบริษัท เอกชัย จำกัด 100,000 บาท เงื่อนไขการชำระเงิน 1/10, n/30

เดบิต ซื้อ 100,000

ภาษีซื้อ 7,000

เครดิต เจ้าหนี้การค้า 107,000

บัญชีภาษีซื้อเป็นบัญชีประเภทสินทรัพย์ พอสิ้นเดือนจะต้องปิดไปพร้อมกับบัญชีภาษีขาย เพื่อคำนวณหาว่าได้คืนภาษีหรือต้องชำระภาษีเพิ่ม

2. การส่งคืนสินค้า

วันที่ 3 สิงหาคม 25x3 บริษัทออดิโอ จำกัด ส่งคืนสินค้าที่ซื้อจากบริษัทเอกชัย จำนวน 10,000 บาท เนื่องจากชำรุด ตามใบหักหนี้ เลขที่1101

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 10,700

เครดิต ส่งคืนและส่วนลด 10,000

ภาษีซื้อ 700

3. การขายสินค้า

วันที่7 สิงหาคม 25x3 บริษัทขายสินค้าให้แก่ร้านพิธาน จำนวน 120,000 บาทเงื่อนไขการชำระเงิน 1/10, n/40 ให้ส่วนลดการค้า 5% ภาษีขาย 7% ตามใบกำกับสินค้าเลขที่ 1178

เดบิต ลูกหนี้การค้า 121,980

เครดิต ขาย 114,000

ภาษีขาย 7,980

บัญชีภาษีขายเป็นบัญชีประเภทหนี้สิน ตอนสิ้นเดือนต้องปิดพร้อมกับภาษีซื้อ

4. การรับคืนสินค้า

วันที่ 8 สิงหาคม 25x3 บริษัทรับคืนสินค้าจากร้านพิธาน จำนวน 14,000 บาท เนื่องจากส่งของผิดรุ่น ตามใบหักหนี้ เลขที่ 720

เดบิต รับคืนและส่วนลด 14,000

ภาษีขาย 980

เครดิต ลูกหนี้การค้า 14,980

5. การจ่ายชำระหนี้และได้รับส่วนลดเงินสด

วันที่ 11 สิงหาคม 25x3 บริษัทจ่ายชำระหนี้ที่ค้างทั้งหมดให้แก่ บริษัท เอกชัย และได้รับส่วนลดตามเงื่อนไข

เดบิต เจ้าหนี้การค้า 96,300

เครดิต เงินสด 95,400

ส่วนลดรับ 900

การคำนวณส่วนลด มีดังนี้

ซื้อ 100,000

หัก ส่งคืนและส่วนลด 10,000

คงเหลือ 90,000

ส่วนลดรับ 1% เท่ากับ 90,000 x 1% = 900 บาท

6. การรับชำระหนี้ และให้ส่วนลด

วันที่ 17 สิงหาคม 25x3 บริษัทได้รับชำระหนี้ที่คงค้างทั้งหมดจากร้านพิธาน และได้ให้ส่วนลดตามเงื่อนไข

เดบิต เงินสด 106,000

ส่วนลดจ่าย 1,000

เครดิต ลูกหนี้การค้า 107,000

การคำนวณส่วนลดจ่าย มีดังนี้

ขาย 114,000 บาท

หัก รับคืนและส่วนลด 14,000 บาท

คงเหลือ 100,000 บาท

ส่วนลดจ่าย 1% เท่ากับ 100,000 x 1% = 1,000 บาท

7. การนำส่งภาษีในวันสิ้นเดือน

เมื่อถึงวันสิ้นเดือนกิจการต้องปิดบัญชีภาษีซื้อและภาษีขายในกรณีที่ภาษีขาย มากกว่าภาษีซื้อก็ต้องชำระภาษีในส่วนที่แตกต่างโดยบันทึกบัญชีเครดิตภาษี มูลค่าเพิ่มค้างจ่าย หรือเจ้าหนี้กรมสรรพากร แต่ถ้ากรณีภาษีซื้อมากกว่าภาษีขาย จะบันทึกเดบิตบัญชีภาษีมูลค่าเพิ่มรอรับคืนหรือลูกหนี้กรมสรรพากร

เดบิต ภาษีขาย 7,000

เครดิต ภาษีซื้อ 6,300

ภาษีมูลค่าเพิ่มค้างจ่าย /

เจ้าหนี้-กรมสรรพากร 700

ตัวอย่าง การบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง บริษัท เกษตรการไฟฟ้า จำกัด ได้จดทะเบียนเข้าสู่ระบบภาษีมูลค่าเพิ่มในอัตราร้อยละ 7 ในระหว่างเดือนเมษายน 25x5 มีรายการค้าเกิดขึ้น ดังนี้

เม.ย. 2 ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อจาก หจก. สินไทย 50 หน่วย เป็นเงิน 100,000บาท เงื่อนไขในการชำระเงิน 2/10, n/40 ภาษีซื้อ 7% ตามใบกำกับภาษีเลข

ที่ 7890 จำนวน 7,000 บาท

4 ส่งคืนสินค้าที่ซื้อจาก หจก. สินไทย 5 หน่วย เป็นเงิน 10,000 บาท เนื่องจากเป็นสินค้ามีตำหนิ ตามใบลดหนี้เลขที่ 112

12 จ่ายชำระหนี้ให้ หจก. สินไทย ทั้งสิ้น ได้รับส่วนลดตามเงื่อนไข

15 ขายสินค้าเป็นเงินเชื่อให้ร้านนันทวัน 40 หน่วย ราคาหน่วยละ 3,000 บาท เงื่อนไข 1/10, n/30 ให้ส่วนลดการค้า 5% ภาษีขาย 7% ตามใบกำกับ

ภาษีเลขที่ 1234 เป็นเงิน 7,980 บาท

19 รับคืนสินค้าที่ขายให้แก่ร้านนันทวัน 10 หน่วย เพราะชำรุด ตามใบลดหนี้ เลขที่ 412

23 จ่ายค่าโฆษณาให้แก่หนังสือพิมพ์ไทย 10,000 บาท เป็นเงินสด ภาษีซื้อ 7%

25 รับชำระหนี้จากร้านนันทวันทั้งสิ้น และให้ส่วนลดตามเงื่อนไข

30 ปิดบัญชีภาษีซื้อและภาษีขาย

บันทึกบัญชีดังนี้

25x5

เม.ย. 2 เดบิต สินค้าคงเหลือ 100,000

ภาษีซื้อ 7,000

เครดิต เจ้าหนี้การค้า 107,000

4 เดบิต เจ้าหนี้การค้า 10,700

เครดิต สินค้าคงเหลือ 10,000

ภาษีซื้อ 700

12 เดบิต เจ้าหนี้การค้า 96,300

เครดิต เงินสด 94,500

สินค้าคงเหลือ 1,800

15 เดบิต ลูกหนี้การค้า 121,980

เครดิต ขาย 114,000

ภาษีขาย 7,980

15 เดบิต ต้นทุนสินค้าขาย 80,000

เครดิต สินค้าคงเหลือ 80,000

19 เดบิต รับคืนและส่วนลด 28,500

ภาษีขาย 1,995

เครดิต ลูกหนี้การค้า 30,495

19 เดบิต สินค้าคงเหลือ 20,000

เครดิต ต้นทุนสินค้าขาย 20,000

23 เดบิต ค่าโฆษณา 10,000

ภาษีซื้อ 700

เครดิต เงินสด 10,700

25 เดบิต เงินสด 90,630

ส่วนลดจ่าย 855

เครดิต ลูกหนี้การค้า 91,485

30 เดบิต ภาษีมูลค่าเพิ่มรอรับคืน/ลูกหนี้-กรมสรรพากร 1,015

ภาษีขาย 5,985

เครดิต ภาษีซื้อ 7,000

การบันทึกบัญชีกรณีภาษีหัก ณ ที่จ่าย

การหักภาษี ณ ที่จ่าย เป็นบริการเสียภาษีวิธีหนึ่งของภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา และภาษีเงินได้นิติบุคคล

ผู้หักภาษี ณ ที่จ่าย ต้องนำเงินภาษีที่หักไว้ส่งกรมสรรพากรภายใน 7 วัน นับแต่วันสิ้นเดือนของเดือนที่จ่ายเงิน หรือภายใน7 วัน นับแต่วันที่จ่ายเงินขึ้นอยู่กับประเภทของเงินได้

ตัวอย่าง วันที่ 30 เมษายน 25x3 กิจการจ่ายเงินเดือนให้แก่พนักงานคนหนึ่ง 10,000 บาท จะต้องหักภาษี ณ ที่จ่าย 500 บาท

เดบิต เงินเดือน 10,000

เครดิต เงินสด 9,500

ภาษีหัก ณ ที่จ่าย 500

วันที่ 7 พ.ค. 25x3 นำภาษีหัก ณ ที่จ่ายส่งกรมสรรพากร

เดบิต ภาษีหัก ณ ที่จ่าย 500

เครดิต เงินสด 500

บัญชีภาษีหัก ณ ที่จ่าย เป็นบัญชีหนี้สินหมุนเวียน

กระดาษทำการสำหรับธุรกิจซื้อขายสินค้า

แตกต่างจากที่เรียนมาแล้วเฉพาะเรื่องที่เกี่ยวกับสินค้าเท่านั้น ในกรณีที่กิจการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง จะมีบัญชีที่เพิ่มเติม ดังนี้

1. บัญชีสินค้าคงเหลือในงบทดลองก่อนปรับปรุง จะเป็นยอดสินค้าคงเหลือปลายงวด และจะนำไปลงในช่องงบดุลทางด้านเดบิต

2. บัญชีขายเป็นบัญชีรายได้ แสดงในช่องงบกำไรขาดทุน ทางด้านเครดิต

3. บัญชีรับคืนและส่วนลดเป็นบัญชีปรับมูลค่าขายให้ลดลง แสดงในช่องงบกำไรขาดทุน ทางด้านเดบิต

4. บัญชีส่วนลดจ่ายเป็นบัญชีปรับมูลค่าขาย แสดงในช่องงบกำไรขาดทุนทางด้านเดบิต

5. บัญชีต้นทุนสินค้าขายเป็นบัญชีค่าใช้จ่าย แสดงในช่องงบกำไรขาดทุน ทางด้านเดบิต

ตัวอย่าง การจัดทำกระดาษทำการ กรณีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง

บริษัท สหกิจ จำกัด

งบทดลองก่อนปรับปรุง

วันที่ 31 ธันวาคม 25x2

เงินสด 130,000

ลุกหนี้การค้า 70,000

ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะ สูญ 500

สินค้าคงเหลือ 30,000

ค่าเบี้ยประกันจ่ายล่วงหน้า 20,000

อุปกรณ์สำนักงาน 100,000

เจ้าหนี้การ ค้า 10,500

ทุนเรือน หุ้น 300,000

กำไร สะสม 24,400

เงินปันผลจ่าย 10,000

ขาย 90,000

รับคืนและส่วนลด 1,000

ส่วนลดจ่าย 700

ต้นทุนสินค้าขาย 50,700

ค่าขนส่งออก 1,000

ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป 425,400 425,400

ข้อมูลเพิ่มเติม

1. ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้าคงเหลือ ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x2 จำนวน 16,000 บาท

2. คิดค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์สำนักงาน 5% ต่อปี

3. ประมาณหนี้สงสัยจะสูญ 2% ของยอดลูกหนี้คงเหลือ

บริษัท สหกิจ จำกัด

กระดาษทำการ

สำหรับงวดปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x2

ชื่อบัญชี	งบทดลอง		รายการปรับปรุง		งบทดลองหลังปรับปรุง		งบกำไรขาดทุน		งบดุล
ชื่อบัญชี	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต
เงินสด ลูกหนี้การค้า ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ สินค้าคงเหลือ ค่าเบี้ยประกันจ่ายล่วงหน้า อุปกรณ์สำนักงาน เจ้าหนี้การค้า ทุนเรือนหุ้น กำไรสะสม เงินปันผลจ่าย ขาย รับคืนและส่วนลด ส่วนลดจ่าย ต้นทุนสินค้าขาย ค่าขนส่งออก ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป ค่าเบี้ยประกัน ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน ค่าเสื่อมราคาสะสม--อุปกรณ์สำนักงาน หนี้สงสัยจะสูญ กำไรสุทธิ	130,000 70,000 30,000 20,000 100,000 10,000 1,000 700 50,700 1,000 12,000 425,400	500 10,500 300,000 24,400 90,000 425,400	4,000 5,000^k 900^l 9,900	900^l 4,000 5,000^k 9,900	130,000 70,000 30,000 16,000 100,000 10,000 1,000 700 50,700 1,000 12,000 4,000 5,000 900 431,300	1,400 10,500 300,000 24,400 90,000 5,000 431,300	1,000 700 50,700 1,000 12,000 4,000 5,000 900 75,300 14,700 90,000	90,000 90,000 90,000	130,000 70,000 30,000 16,000 100,000 10,000 356,000	1,000 10,500 300,000 24,400 5,000 F 14,700 356,000

สำหรับกรณีที่กิจการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด จะทำกระดาษทำการได้ 2 แบบ คือ แบบไม่แสดงต้นทุนสินค้าขาย และแบบแสดงต้นทุนสินค้าขาย โดยแบบไม่แสดงต้นทุนสินค้าขายจะมีรายละเอียดดังนี้

1. บัญชีสินค้าคงเหลือ ในงบทดลองก่อนปรับปรุง จะเป็นยอดสินค้าคงเหลือต้นงวดทีจะต้องโอนไปเป็นต้นทุนสินค้าขาย จะต้องนำไปแสดงในช่องงบกำไรขาดทุนทางด้านเดบิต

2. บัญชีซื้อเป็นบัญชีค่าใช้จ่ายแสดงในช่องงบกำไรขาดทุนทางด้านเดบิต

3. บัญชีส่งคืนและส่วนลดเป็นบัญชีปรับมูลค่าซื้อให้ลดลงแสดงในงบกำไรขาดทุนทางด้านเครดิต

4. บัญชีส่วนลดรับเป็นบัญชีปรับมูลค่าซื้อ แสดงในช่องงบกำไรขาดทุนทางด้านเครดิต

5. บัญชีค่าขนส่งเข้าเป็นบัญชีค่าใช้จ่าย แสดงในงบกำไรขาดทุนด้านเดบิต

6. บัญชีสินค้าคงเหลือปลายงวดเป็นสินค้าที่ตรวจนับได้ในวันสิ้นงวด แสดงในช่องงบดุลทางด้านเดบิต เพื่อที่จะแสดงเป็นสินทรัพย์ของกิจการ และในด้านเครดิตในช่องงบกำไรขาดทุน

ตัวอย่าง การจัดทำกระดาษทำการ กรณีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด

บริษัท สหกิจ จำกัด

งบทดลองก่อนปรับปรุง

วันที่ 31 ธันวาคม 25x2

เงิน สด 130,000

ลูกหนี้การ ค้า 70,000

ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะ สูญ 500

สินค้าคง เหลือ 40,000

ค่าเบี้ยประกันจ่ายล่วงหน้า 20,000

อุปกรณ์สำนักงาน 100,000

เจ้าหนี้การ ค้า 10,500

ทุนเรือน หุ้น 300,000

กำไร สะสม 24,400

เงินปันผล จ่าย 10,000

ขาย 90,000

รับคืนและส่วนลด 1,000

ส่วนลด จ่าย 700

ซื้อ 40,000

ส่งคืนและส่วน ลด 1,200

ส่วนลด รับ 1,100

ค่าขนส่ง เข้า 3,000
ค่าขนส่ง ออก 1,000

ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป 12,000

427,700 427,700

ข้อมูลเพิ่มเติม

1. ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้าคงเหลือ ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x2 จำนวน 16,000 บาท

2. คิดค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์สำนักงาน 5% ต่อปี

3. ประมาณหนี้สงสัยจะสูญ 2% ของยอดลูกหนี้คงเหลือ

4. สินค้าคงเหลือปลายงวดตรวจนับได้ 30,000 บาท

บริษัท สหกิจ จำกัด

กระดาษทำการ

สำหรับงวดปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x2

ชื่อบัญชี	งบทดลอง		รายการปรับปรุง		งบทดลองหลังปรับปรุง		งบกำไรขาดทุน		งบดุล
ชื่อบัญชี	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต
เงินสด ลูกหนี้การค้า ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ สินค้าคงเหลือ ค่าเบี้ยประกันจ่ายล่วงหน้า อุปกรณ์สำนักงาน เจ้าหนี้การค้า ทุนเรือนหุ้น กำไรสะสม เงินปันผลจ่าย ขาย รับคืนและส่วนลด ส่วนลดจ่าย ซื้อ ต้ส่งคืนและส่วนลด ส่วนลดรับ ค่าขนส่งเข้า ค่าขนส่งออก ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป ค่าเบี้ยประกัน ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน ค่าเสื่อมราคาสะสม--อุปกรณ์สำนักงาน หนี้สงสัยจะสูญ สินค้าคงเหลือ (31 ธ.ค.) กำไรสุทธิ	130,000 70,000 40,000 20,000 100,000 10,000 1,000 700 40,000 3,000 1,000 12,000 427,700	500 10,500 300,000 24,400 90,000 1,200 1,100 427,700	4,000^j 5,000^k 900^l 9,900	900^l 4,000^j 5,000^k 9,900	130,000 70,000 40,000 16,000 100,000 10,000 1,000 700 40,000 3,000 1,000 12,000 4,000 5,000 900 433,600	1,400 10,500 300,000 24,400 90,000 1,200 1,100 5,000 433,600	40,000 1,000 700 40,000 3,000 1,000 12,000 4,000 5,000 900 107,600 14,700 122,300	90,000 1,200 1,100 30,000 122,300 122,300	130,000 70,000 16,000 100,000 10,000 30,000 356,000	1,400 10,500 300,000 24,400 5,000 F 14,700 356,000

แบบแสดงต้นทุนสินค้าขาย มีรายละเอียดคือ

1. ในช่องรายการปรับปรุง จะต้องปรับปรุงรายการที่เกี่ยวข้องกับการคำนวณหาต้นทุนสินค้าขายโดย เดบิต บัญชีส่งคืนและส่วนลด ส่วนลดรับ และเครดิต บัญชีสินค้าคงเหลือต้นงวด ซื้อ และบันทึกสินค้าคงเหลือปลายงวดที่ตรวจนับได้ ในช่องเดบิต เมื่อปรับปรุงแล้วก็จะได้ต้นทุนสินค้าขาย แสดงในช่องเดบิต

2. เมื่อปรับปรุงรายการตามข้อ 1 แล้วจะได้รายการต่างๆ ในช่องงบทดลองหลังปรับปรุง

บริษัท สหกิจ จำกัด

กระดาษทำการ

สำหรับงวดปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x2

ชื่อบัญชี	งบทดลอง		รายการปรับปรุง		งบทดลองหลังปรับปรุง		งบกำไรขาดทุน		งบดุล
ชื่อบัญชี	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต	เดบิต	เครดิต
เงินสด ลูกหนี้การค้า ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ สินค้าคงเหลือ ค่าเบี้ยประกันจ่ายล่วงหน้า อุปกรณ์สำนักงาน เจ้าหนี้การค้า ทุนเรือนหุ้น กำไรสะสม เงินปันผลจ่าย ขาย รับคืนและส่วนลด ส่วนลดจ่าย ซื้อ ต้ส่งคืนและส่วนลด ส่วนลดรับ ค่าขนส่งเข้า ค่าขนส่งออก ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป ค่าเบี้ยประกัน ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน ค่าเสื่อมราคาสะสม--อุปกรณ์สำนักงาน หนี้สงสัยจะสูญ ต้นทุนสินค้าขาย สินค้าคงเหลือ กำไรสุทธิ	130,000 70,000 40,000 20,000 100,000 10,000 1,000 700 40,000 3,000 1,000 12,000 427,700	500 10,500 300,000 24,400 90,000 1,200 1,100 427,700	1,200^m 1,100^m 4,000^j 5,000^k 900^l 50,700^m 30,000^m 92,900	900^l 40,000^m 4,000^j 40,000^m 3,000^m 5,000^k 92,000	130,000 70,000 16,000 100,000 10,000 1,000 700 1,000 12,000 4,000 5,000 900 50,700 30,000 431,300	1,400 10,500 300,000 24,400 90,000 5,000 431,300	1,000 700 1,000 12,000 4,000 5,000 900 50,700 75,300 14,700 90,000	90,000 90,000 90,000	130,000 70,000 16,000 100,000 10,000 30,000 356,000	1,400 10,500 300,000 24,400 5,000 F 14,700 356,000

งบกำไรขาดทุนของธุรกิจซื้อขายสินค้า

งบกำไรขาดทุนของกิจการที่ซื้อขายสินค้าจะแตกต่างกับงบกำไรขาดทุนของกิจการให้บริการ กิจการซื้อขายสินค้าจะแสดงรายละเอียดของรายการต่างๆ เป็นหลายขั้นตอน โดยในขั้นตอนแรกจะแสดงว่าในการขายสินค้านั้นมีกำไรหรือขาดทุนชนิดนี้เท่าใด โดยนำยอดขายสุทธิหักด้วยต้นทุนสินค้าขาย จากนั้นจึงหักด้วยค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน และค่าใช้จ่ายหรือภาษีเงินได้อื่นๆ

กรณีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง “งบกำไรขาดทุน”

บริษัท สหกิจ จำกัด

งบกำไรขาดทุน

สำหรับงวด 1 ปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x2

ขาย 90,000

หัก รับคืนและส่วนลด 1,000

ส่วนลดจ่าย 700 1,700

ขาย สุทธิ 88,300

หัก ต้นทุนสินค้า ขาย 50,700

กำไรขั้น ต้น 37,600

หัก ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน

ค่าขนส่งออก 1,000

ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานทั่วไป 12,000

ค่าเบี้ยประกัน 4,000

ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน 5,000

หนี้สงสัยจะสูญ 900 22,900

กำไร สุทธิ 14,700

กรณีการบันทึกบัญชีสินค้าแบบสิ้นงวด

บริษัท สหกิจ จำกัด

งบกำไรขาดทุน

สำหรับงวด 1 ปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x2

ขาย 90,000

หัก รับคืนและส่วนลด 1,000

ส่วนลดจ่าย 700 1,700

ขาย สุทธิ 88,300

หัก ต้นทุนสินค้าขาย

สินค้าคงเหลือต้นงวด 40,000

ซื้อ 40,000

หัก ส่งคืนและส่วนลด 1,200

ส่วนลดรับ 1,100 2,300

ซื้อสุทธิ 37,700

บวก ค่าขนส่งเข้า 3,000

ต้นทุนซื้อสินค้าระหว่างงวด 40,700

รวมต้นทุนสินค้าที่มีไว้เพื่อขาย 80,700

หัก สินค้าคงเหลือปลายงวด 30,000 50,700

กำไรขั้นต้น 37,600

หัก ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน

ค่าขนส่งออก 1,000

ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานทั่วไป 12,000

ค่าเบี้ยประกัน 4,000

ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน 5,000

หนี้สงสัยจะสูญ 900 22,900

กำไร สุทธิ 14,700

งบดุล

งบดุลของกิจการที่ซื้อขายสินค้าไม่ว่าจะบันทึกบัญชีโดยวิธีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง หรือบรรทุกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด จะทำเหมือนกันทั้ง 2 วิธี

บริษัท สหกิจ จำกัด

งบกำไรขาดทุน

ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x2

สินทรัพย์

สินทรัพย์หมุนเวียน

เงินสด 130,000

ลูกหนี้การค้า 70,000

หัก ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 1,400 68,600

สินค้าคงเหลือ 30,000

ค่าเบี้ยประกันจ่ายล่วงหน้า 16,000

รวมสินทรัพย์หมุน เวียน 244,600

ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์

อุปกรณ์สำนักงาน 100,000

หัก ค่าเสื่อมราคาสะสม-อุปกรณ์สำนักงาน 5,000 95,000

รวม สินทรัพย์ 339,600

หนี้สินและส่วนของเจ้าของ

หนี้สินหมุนเวียน

เจ้าหนี้การ ค้า 10,500

ส่วนของผู้ถือหุ้น

ทุนเรือนหุ้น 300,000

กำไรสะสม 24,400

บวก กำไรสุทธิ 14,700

รวม 39,100

หัก เงินปันผลจ่าย 10,000 29,100

รวมส่วนของผู้ถือ หุ้น 329,100

รวมหนี้สิน และส่วนของผู้ถือ หุ้น 339,600

การปิดบัญชีสำหรับธุรกิจซื้อขายสินค้า

ทำการปิดบัญชีเมื่อตอนสิ้นงวด ในสมุดรายวันทั่วไป และผ่านบัญชีไปยังสมุดบัญชีแยกประเภท ดังนี้

1. กรณีบันทึกบัญชีสินค้าแบบต่อเนื่อง ปิดบัญชี ดังนี้

1.1 ปิดบัญชีขายเข้าบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน

1.2 ปิดบัญชีต้นทุนสินค้าขาย บัญชีรับคืนและส่วนลด ส่วนลดจ่าย และบัญชีค่าใช้จ่ายต่าง ๆ เข้าบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน

1.3 ปิดบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุนเข้าบัญชีกำไรสะสมด้านเครดิต (กรณีกำไร) หรือด้านเดบิต(กรณีขาดทุน)

1.4 ปิดบัญชีเงินปันผลจ่ายเข้าบัญชีกำไรสะสมด้านเดบิต

การปิดบัญชีในสมุดรายวันทั่วไปมีดังนี้

จากตัวอย่างโจทย์ บริษัท สหกิจ จำกัด

25x2

ธ.ค. 31 เดบิต ขาย 90,000

เครดิต สรุปผลกำไรขาดทุน 90,000

เดบิต สรุปผลกำไรขาดทุน 75,300

เครดิต ต้นทุนสินค้าขาย 50,700

รับคืนและส่วนลด 1,000

ส่วนลดจ่าย 700

ค่าขนส่งออก 1,000

ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป 12,000

ค่าเบี้ยประกัน 4,000

ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน 5,000

หนี้สงสัยจะสูญ 900

เดบิต สรุปผลกำไรขาดทุน 14,700

เครดิต กำไรสะสม 14,700

เดบิต กำไรสะสม 10,000

เครดิต เงินปันผลจ่าย 10,000

2. กรณีบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวดมี 2 กรณี ดังนี้

2.1 กรณีปิดบัญชีโดยไม่แสดงบัญชีต้นทุนสินค้าขาย มีดังนี้

2.1.1 ปิดบัญชีขาย ส่งคืนและส่วนลด และส่วนลดรับ เข้าบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน และบันทึกสินค้าคงเหลือปลายงวดที่ตรวจนับ

ได้

2.1.2 ปิดบัญชีสินค้าคงเหลือต้นงวด รับคืนและส่วนลด ส่วนลดจ่าย ซื้อ ค่าขนส่งเข้า และบัญชีต่างๆ เข้าบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน

2.1.3 ปิดบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน เข้าบัญชีกำไรสะสมด้านเครดิต (กรณีกำไร) หรือด้านเดบิต (กรณีขาดทุน)

2.1.4 ปิดบัญชีเงินบันผลจ่ายเข้าบัญชี กำไรสะสมด้านเดบิต

การปิดบัญชีในสมุดรายวันทั่วไป มีดังนี้

25x2

ธ.ค. 31 เดบิต สินค้าคงเหลือ (31 ธ.ค. 25x2) 30,000

ขาย 90,000

ส่งคืนและส่วนลด 1,200

ส่วนลดรับ 1,100

เครดิต สรุปผลกำไรขาดทุน 122,300

เดบิต สรุปผลกำไรขาดทุน 107,600

เครดิต สินค้าคงเหลือ (1 ม.ค. 25x2) 40,000

รับคืนและส่วนลด 1,000

ส่วนลดจ่าย 700

ซื้อ 40,000

ค่าขนส่งเข้า 3,000

ค่าขนส่งออก 1,000

ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป 12,000

ค่าเบี้ยประกัน 4,000

ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน 5,000

หนี้สงสัยจะสูญ 1,200

เดบิต สรุปผลกำไรขาดทุน 14,700

เครดิต กำไรสะสม 14,700

เดบิต กำไรสะสม 10,000

เครดิต เงินปันผลจ่าย 10,000

2.2 กรณีปิดบัญชี โดยแสดงบัญชีต้นทุนสินค้าขาย

2.2.1 ปิดบัญชีส่งคืนและส่วนลด ส่วนลดรับ สินค้าคงเหลือต้นงวด ซื้อ และค่าขนส่งเข้า บันทึกสินค้าคงเหลือปลายงวดที่ตรวจนับ

ได้ และบันทึกต้นทุนสินค้าขาย

2.2.2 ปิดบัญชีขายเข้าบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน

2.2.3 ปิดบัญชีต้นทุนสินค้าขาย รับคืนและส่วนลด ส่วนลดจ่ายและบัญชีค่าใช้จ่ายต่างๆ เข้าบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน

2.2.4 ปิดบัญชีสรุปผลกำไรขาดทุน เข้าบัญชีกำไรสะสมด้านเครดิต (กรณีกำไร) หรือด้านเดบิต (กรณีขาดทุน)

2.2.5 ปิดบัญชีเงินปันผลจ่ายเข้าบัญชีกำไรสะสมด้านเดบิต

25x2

ธ.ค. 31 เดบิต สินค้าคงเหลือ (31 ธ.ค.) 30,000

ต้นทุนสินค้าขาย 50,700

ส่งคืนและส่วนลด 1,200

ส่วนลดรับ 1,100

เครดิต สินค้าคงเหลือ (1 ม.ค.) 40,000

ซื้อ 40,000

ค่าขนส่งเข้า 3,000

เดบิต ขาย 90,000

เครดิต สรุปผลกำไรขาดทุน 90,000

เดบิต สรุปผลกำไรขาดทุน 75,300

เครดิต ต้นทุนสินค้าขาย 50,700

รับคืนและส่วนลด 1,000

ส่วนลดจ่าย 700

ค่าขนส่งออก 1,000

ค่าใช้จ่ายดำเนินงานทั่วไป 12,000

ค่าเบี้ยประกัน 4,000

ค่าเสื่อมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน 5,000

หนี้สงสัยจะสูญ 1,200

เดบิต สรุปผลกำไรขาดทุน 14,700

เครดิต กำไรสะสม 14,700

เดบิต กำไรสะสม 10,000

เครดิต เงินปันผลจ่าย 10,000

บัญชีน่ารู้

วันอาทิตย์ที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2559

การบัญชีสำหรับธุรกิจซื้อขายสินค้า

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น